Yeşil ışın (Fransızca: rayon vert, İngilizce: green flash), nadir görülen bir optik fenomen olup, gün batımı veya gün doğumunda kısa süreliğine Güneş'in en üst kısmının yeşil renkte görünmesidir. Genellikle ufukta belirgin bir şekilde görülür, ancak bazen bulutların veya dağların üzerinde de gözlemlenebilir.
Yeşil ışın, atmosferdeki ışığın kırılması ve saçılması sonucu ortaya çıkar. Atmosfer, farklı yoğunluklardaki katmanlardan oluştuğu için ışık bu katmanlardan geçerken kırılır. Bu kırılma, farklı renklerin farklı açılarda bükülmesine neden olur. Normalde, gün batımında mavi ve mor ışık daha fazla saçıldığı için görünmez hale gelirken, sarı, turuncu ve kırmızı renkler daha belirgin hale gelir.
Ancak, belirli koşullar altında (açık hava, keskin ufuk çizgisi, atmosferik inversiyon), yeşil ışık daha az saçılır ve daha uzun süre görünür kalır. Özellikle atmosferik inversiyonun olduğu durumlarda, alt katmanlardaki soğuk hava, üst katmanlardaki sıcak havayı hapsederek bir "mercek" etkisi yaratır ve yeşil ışığın daha yoğun ve belirgin bir şekilde gözlemlenmesini sağlar. Bu olay, özellikle deniz üzerinde veya düz arazilerde daha sık görülür.
Yeşil ışını gözlemlemek için ideal koşullar şunlardır:
Uyarı: Güneş'e doğrudan bakmak göz sağlığına zararlıdır. Yeşil ışını gözlemlerken uygun filtreler veya dolaylı yöntemler kullanılmalıdır.
Yeşil ışının farklı türleri bulunmaktadır:
Yeşil ışın, edebiyatta ve popüler kültürde sıklıkla romantik ve gizemli bir imge olarak kullanılır. Özellikle Jules Verne'in 1882 tarihli aynı adlı romanı, bu fenomeni geniş kitlelere tanıtmış ve popülerleştirmiştir.
Romanın konusu, iki kuzenin evlenme şartı olarak yeşil ışını görme arayışıdır. Roman, maceraperestlik, aşk ve bilim kurgu unsurlarını bir araya getirerek yeşil ışını gizemli ve arzu edilen bir fenomen olarak sunar.
Yeşil ışın, sadece edebiyatta değil, sinema, müzik ve diğer sanat dallarında da ilham kaynağı olmuştur. Nadir görülmesi ve kısa süreli olması, ona mistik bir hava katar ve onu özel kılar.
Yeşil ışının bilimsel olarak açıklanmasına rağmen, hala bazı yanılgılar ve mitler bulunmaktadır. Bazı insanlar, yeşil ışının doğaüstü güçlere sahip olduğuna veya geleceği görmeyi sağladığına inanır. Ancak, bilimsel kanıtlar bu tür iddiaları desteklememektedir. Yeşil ışın, tamamen atmosferik koşulların ve ışığın kırılmasının bir sonucudur.
Yeşil ışını gözlemlemek isteyenler için bazı ipuçları ve teknikler:
Günümüzde, meteoroloji uzmanları ve astronomlar, yeşil ışın hakkında daha fazla bilgi edinmek için araştırmalar yapmaktadır. Bu araştırmalar, atmosferik optik fenomenlerin daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır. Ayrıca, fotoğraf ve video teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte, yeşil ışın görüntüleri daha sık paylaşılmakta ve daha fazla insan tarafından gözlemlenmektedir. Bu durum, doğa olaylarına olan ilgiyi artırmakta ve bilimsel merakı teşvik etmektedir.